رسول خدا (صلي الله عليه وآله) فرمود: خداي متعالي به داوود پيامبر (سلام الله عليه) چنين وحي كرد: بنده اي از بندگانم در روز قيامت كار نيكي مي آورد ، پس او را در بهشت حاكم مي سازم .داود عليه السلام پرسيد: آن كار نيك چيست؟ خدا گفت: اندوهي از مومني مي زدايد، اگر چه با دانه اي خرما يا نيمي از آن باشد . داود عليه السلام گفت : شايسته است كسي كه تو را بشناسد ، اميدش را از تو نبرد.

آداب نيكوكاري

قرآن كريم پاداش احسان ونيكي را نيكي مي داند. معناي دقيق آن اين است كه اگر كسي نسبت به شما نيكي كرد و شما نيز مشابه آن را درباره ي او روا داشتيد ، كار شما عدل است نه احسان ؛ ولي اگر افزون بر كار او شما دوباره نسبت به او نيكي كنيد ، كار شما مي شود احسان كه مي تواند جزاي احسان او باشد و اين احسان آدابي دارد كه به برخي از آنها اشاره مي شود:

جزاي نيكي با نيكي : رسول خدا (صلي الله عليه وآله) فرمود: چون كسي به شما نيكي كرد ، آن را با نيكي جبران كنيد . اگر نداشتيد سپاسگزار او باشيد ؛زيرا سپاسگزاري گونه اي از پاداش است .

نيكي به همه : رسول خدا (صلي الله عليه وآله) فرمود: اوج خردمندي پس از ايمان به خدا دوستي با مردم و نيكوكاري نسبت به نيكوكار و بدكار است .

امام رضا عليه السلام به نقل از پيامبر(صلي الله عليه وآله) فرمود: به همگان اعم از شايستگان و نا اهلان نيكي كنيد ؛ اگر كسي را نيافتي كه در خور و شايسته ي دريافت نيكي باشد، تو به نيكي كردن سزاواري.

نيكي در برابر بدي: رسول خدا (صلي الله عليه وآله) فرمود : آ يا شما را از بهترينم خلق [خصلت] دنيا و آخرت آگاه نكنم ؟ در گذشتن از كسي كه به شما ظلم كرده است ، نيكي و احسان به كسي كه به شما بدي كرده و بخشيدن به كسي كه از شما دريغ داشته است.

تعجيل ، تقليل وترك منت: امام صادق عليه السلام فرمود: نيكوكاري كامل نمي شود ، جز با سه خصلت : شتاب در آن ، كم شمردن بسيار آن  ومنت ننهادن.

مخفي بودن : امام صادق عليه السلام فرمود: نيكو كاري به صلاح نمي گرايد، جز با سه چيز: اندك شمردن آن ، مخفي كردن آن وشتاب در آن؛ زيرا آنگاه كه تو آن را اندك بشماري ، نزد دريابنده بزرگش كرده اي و چون آن را بپوشاني آن را به كمال رسانده اي وهنگامي كه شتاب كردي ، گوارايش كرده اي .

امير مومنان سلام الله عليه فرمود : هرگاه احسان و نيكي كردي ، آن را بپوشان .

منبع : مفاتيح الحياه ص 530-529